The graduate (1967)
Những ai đã từng xem “The graduate” mà lại không ngâm nga giai điệu
của “Mrs Robinson”, “The Sound of silence”.. hay ít nhất là download
album soundtrack của phim thì chưa thật sự thưởng thức “Cử nhân”. Không
phải ngẫu nhiên mà album OST này đã đánh bật “album trắng” của The
Beatles để thống trị các bảng xếp hạng âm nhạc trong năm 1968. Tầm ảnh
hưởng của các tác phẩm âm nhạc trong phim đã thậm chí vượt qua ngoài
khuôn khổ bộ phim, trở thành một hiện tượng âm nhạc độc lập có tầm ảnh
hưởng đến tận ngày nay, đủ thấy sự chọn lựa đúng đắn của nhà sản xuất
khi tìm đến band folk-rock Simon&Garfukel. Điều đó đã góp phần giúp
bộ phim thống trị bảng xếp hạng các phim ăn khách nhất Bắc Mỹ năm 1967
và đứng thứ 21 trong danh sách các bộ phim ăn khách nhất mọi thời đại.
Nếu nói “The graduate” là một bộ phim thị trường thì không sai, “The
graduate” có đầy đủ mọi yếu tố: diễn viên tên tuổi (trừ nam diễn viên
chính Dustin Hoffman là phim đầu tay), câu chuyện có đầy đủ bi hài kịch
và một kết thúc có hậu cho nhân vật chính, âm thanh tốt, cảnh quay đẹp..
Nhưng điều đó cũng không phủ định rằng “The graduate” cũng nhận được
những đánh giá rất cao từ giới chuyên môn: một câu chuyện cá tính, nhân
vật khác lạ với những biến chuyển tâm lý tinh tế. Mở đầu bộ phim là cảnh
Benjamin Braddock trở về nhà sau lễ tốt nghiệp và bố mẹ anh đang chuẩn
bị một bữa tiệc với họ hàng và người quen mừng kết quả xuất sắc của
Benjamin tại trường, tại đây, bà Robinson, bạn lâu năm với bố mẹ
Benjamin nhờ anh đưa về nhà. Ben miễn cưỡng đưa bà Robinson về và miễn
cưỡng vào nhà sau lời mời mọc, nhờ vả của Robinson rằng mình không thể ở
một mình. Ngay trong phòng khách nhà Robinson, Ben lần đầu tiên “được”
một người phụ nữ lớn tuổi gạ gẫm. Ban đầu anh thấy sợ và bối rối, chỉ
trực chạy ra khỏi ngôi nhà và thở phào khi ông Robinson trở về. Sau đó,
Ben nghĩ lại và gọi cho bà Robinson, hai người đã có cuộc “hẹn hò” đầu
tiên trong một khách sạn, và rồi cứ thế bắt đầu cuộc tình lén lút
tại đây. Vì gia đình của Ben và nhà Robinson là chỗ thân tình nên ông
Robinson đã giới thiệu Elaine, con gái nhà Robinson cho Ben. Ban đầu,
Ben chỉ miễn cưỡng đưa Elaine đi chơi như yêu cầu của bố mẹ, thậm chí
còn quá đáng đưa cô vào club xem múa khiêu dâm. Chỉ đến khi
Elaine ức đến phát khóc, hỏi Ben: “Do you really hate me that much?”,
Ben chợt chú ý đến cô gái, và chẳng biết làm gì để dỗ dành Elaine, anh
tặng cho cô một nụ hôn. Lúc này, anh mới đưa cô đi chơi thật và lần đầu
tiên anh cởi bỏ cái vỏ bọc nặng nề những ngày tháng qua và trở lại là
mình vui vẻ, hồn nhiên bên Elaine. Đến khi anh vô tình đưa cô qua khách
sạn mà anh vẫn thường đến với mẹ Elaine, anh đã phải thú nhận với cô là
có qua lại với một ngươì phụ nữ đã có chồng, nhưng không hề nói là bà
Robinson. Sáng hôm sau, Ben đến đón Elaine đi chơi, trong lúc đợi ở
ngoài, bà Robinson đã chủ động gặp Ben yêu cầu chấm dứt mối quan hệ với
Elaine và đe doạ nếu không bà ta sẽ nói với mọi người là Ben cưỡng hiếp
bà ta. Ben đã từ chối rồi chạy vào nhà gặp Elaine và nói cho cô biết sự
thật. Elaine đau kh, không muốn gặp Ben nữa, sau đó cô trở lại
trường đại học với trái tim tan nát. Ben nhận ra mình không thể sống
thiếu cô nên đã đến tận Berkeley, thuê nhà gần trường Elaine và hằng
ngày tới chỗ cô và thuyết phục cô trở lại với mình. Trong thời gian này,
Ben còn được ông Robinson đến thăm và yêu cầu không được đến gần con
gái mình. Mọi cố gắng của anh cuối cùng lại vô ích khi cô gái phải vâng
lời bố mẹ lấy một người khác. Không chịu khuất phục, Ben chạy đến lễ
cưới và dắt tay Elaine chạy trốn trước sự ngăn cản quyết liệt của mọi
người. Họ cùng lên một chiếc xe bus và đi xa khỏi nhà thờ, đi xa khỏi
mọi thứ.
Với một cốt truyện đầy những tình tiết thay đổi nhanh chóng và bất
ngờ nhưng đầy hợp lý như vậy, “The graduate” đã đưa khán giả đến với
những cung bậc cảm xúc rất khác nhau mà không hề bị gượng gạo. Ta có
thể đọc được sự luống cuống, sợ sệt, đầy miễn cưỡng trong nhà Robinson
của Ben đêm đưa bà Robinson về nhà, phì cười trước sự vụng về của anh
chàng khi lần đầu vào khách sạn làm chuyện không đứng đắn, cảm động
trước một Ben chân thành khi thuyết phục Elaine, một Ben si tình khi
cướp cô khỏi lễ cưới sắp đặt. Tất cả những sắc thái, những biến chuyển
tâm lý tinh tế đó được Dustin Hoffman diễn tả tài tình, và dù bộ phim có
vẻ như hơi quá nhanh trong chuyện tình cảm của Ben và Elaine (mới một
buổi hẹn hò mà đã quyết định lấy nhau) thì ta cũng có thể bỏ qua bởi
diễn xuất của Dustin quá thuyết phục, tôi không nghĩ là sự lựa chọn đầu
tiên, một Robert Redford nghiêm nghị và hơi “ngây thơ” có thể hợp hơn
một Dustin không quá đẹp về hình thức nhưng cũng chẳng quá đứng đắn để
có thể gây cười khi vào vai một anh nhân tình trẻ của một người đáng
tuổi mẹ mình. Dustin sau đó đã khẳng định mình qua các vai diễn khác
nhau, trở thành một trong những trụ cột của Hollywood. Và Anne Bancroft
dù không có một sự nghiệp hoành tráng như Doris Day nhưng sự hoá thân
tuyệt vời của bà đã tạo nên một Mrs Robinson sống động, một hình mẫu của
những người phụ nữ lớn tuổi cô đơn trong chính gia đình của mình trên
phim ảnh. Katherine Ross, người suốt đời vì sự nghiệp sân khấu lại là
một mảnh ghép hoàn hảo cuối cùng của “The graduate”. Dù sau đó cô đã từ
chối điện ảnh, ta cũng không thể phủ định sức sống của một Elaine ngây
thơ mà phức tạp, tràn đầy tình yêu của cô gái mới lớn và mạnh mẽ trước
những cú shock đầu đời. Cả ba sự thể hiện gộp lại tạo nên một “The
graduate” đầy cuốn hút và kịch tính, xứng đáng với ba đề cử Oscar, nam
chính xuât sắc, nữ chính xuất sắc và nữ phụ xuất sắc.
Trong đoạn đầu của phim có rất nhiều cảnh Ben ở hồ bơi, khi anh chui
vào bộ đồ bơi và lặn xuống hồ trong ngày sinh nhật mình, khi anh thả
mình trôi bồng bềnh trên hồ những ngày “hẹn hò” lén lút với bà Robinson.
Nước như một thứ trung hoà những ham muốn của Ben, nó giúp anh trốn
tránh sự giao tiếp thông thường với tất cả mọi người và cả bố mẹ
mình, để có thể tập trung vào những suy nghĩ vô định, những ý muốn bất
tận trong những ngày nhàm chán không ước mơ, không gì cả sau tốt
nghiệp. Đó giống như một chi tiết trung gian giữa các bước chuyển của
Ben, được đưa vào khiến khi ta xem phim không hề cảm thấy khớp trước
những sự thay đổi trong hành động của Ben. Không cần bất cứ một lời
thoại nào nhưng ta có thể cảm nhận rõ ràng những đấu tranh tư tưởng
trong Ben và đồng cảm với nó, ai trong chúng ta chẳng có lúc tách ra và
chìm đắm vào trong những suy nghĩ giằng xé về những vấn đề rất riêng của
mỗi chúng ta. Và đến đoạn đập cửa kính nhà thờ gọi tên Elaine và cướp
cô khỏi đám đông giận dữ, những suy nghĩ, những cảm xúc ấy đã trỗi dậy,
trào dâng ra ngoài và người xem không khỏi rùng mình khi theo dõi
đến đây. Sự sắp xếp chi tiết kết hợp với diễn xuất diễn viên một
cách đầy hiêụ quả và lôi cuốn nhưng cũng rất tự nhiên. Quả thật sau này
có rất nhiều bộ phim tình cảm hài có đoạn cướp cô dâu nhưng không bộ
phim nào chân thật và xúc động như “The graduate”.
Cinematography cũng là một thành tựu đáng kể của “The graduate”.
Không phải ngẫu nhiên mà bộ phim giành một đề cử Oscar cho Best
cinematography. Những cảnh cận diễn tả trực tiếp cảm xúc nhân vật, cảnh
toàn rộng và cảnh viễn trong hồ bơi, những góc máy rộng, ánh sáng biến
chuyển rất hợp lý khiến cho bộ phim trau chuốt, mượt mà hơn và thể hiện
dễ dàng hoàn cảnh trớ trêu và những suy nghĩ bên trong nhân vật. Tiến
dần đến cuối thập niên 60 là lúc phim màu thống trị màn ảnh lớn nhỏ, và
người ta cũng không thể không khẳng định màu sắc giúp bộ phim trở nên
sinh động hơn rất nhiều, giờ đây người ta cũng chuộng những chi tiết,
tình tiết được thể hiện tinh tế qua hành động hơn là những bộ phim dù
hài hước, sâu sắc và chua cay nhưng lại nhiều lời và là phim đen trắng
của Billy Wilder. Điện ảnh đã có bước chuyển mình vào thời kì hiện đại
hơn, nhanh hơn và cũng “thị trường” hơn.
Với một câu chuyện hấp dẫn và tình tiết đặc sắc, “The graduate”
khẳng định vị trí bền vững của mình trong mọi bảng xếp hạng dù là phim
yêu thích của khán giả hay các nhà phê bình. Tôi không đồng ý với Roger
Ebert, khi ông rút lại những lời khen ngợi trước đây giành cho bộ phim
và rằng qua thời gian, “The graduate” cũng chỉ là một bộ phim trung bình
mà thôi. Nếu như nhìn nó bằng con mắt của khán giả hiện đại, ta có thể
dễ dàng xếp xó rất nhiều bộ phim bất hủ khác, như “Cabaret” với cách làm
phim những năm 70 có lẽ sẽ không bao giờ thắng nổi “Chicago” làm năm
2002 với tiết tấu nhanh và cách dàn dựng khá hiện đại; nhưng nếu ta tính
tới yếu tố tiên phong, đặt mìnhvào khán giả thời đó, khi chưa có một bộ
phim nào như vậy, “The graduate” đã là một bước đột phá với dòng phim
tình cảm hài xen chút giễu cợt nhẹ nhàng. Chưa kể đến việc vô số những
bộ phim sau học tập cách xây dựng chi tiết, cách khắc hoạ nhân vật, cách
quay thì có thể thấy vai trò của “The graduate” quan trọng đến dường
nào. Nếu ai đó muốn biết nguồn gốc của những phim tình cảm hài mỳ ăn
liền đang nhan nhản ở Hollywood, tôi có thể giới thiệu ngay “The
graduate”, một bộ phim “thị trường” mà chẳng “thị trường” chút nào.
Hãy thưởng thức The graduate vietsub cùng phim-us.blogspot.com !!!
The graduate vietsub
